Analyse: de gouden standaard, de goudwisselstandaard en de euro

De aanleiding voor een uitgebreide analyse over de gouden standaard, de goudwisselstandaard en de euro is gevonden met een onjuiste veronderstelling van professor Bas Jacobs van de Erasmus Universiteit. Hij verwijt Europese politici te snel te willen bezuinigen. Zijn kritiek is echter onterecht. Aan de hand van de uitleg van de Franse econoom Jacques Rueff gaat deze analyse in op de verschillen tussen de gouden standaard en de goudwisselstandaard. Rueff, zo zal blijken, wijst op de cruciale rol die de Amerikaanse dollar speelde bij de totstandkoming van de Grote Depressie.

Professor Bas Jacobs uitte onlangs kritiek op de euro: “De euro lijkt te veel op de gouden standaard”. Jacobs gebruikt echter een argument tegen de gouden standaard die betrekking heeft op de goudwisselstandaard. De auteur op basis van wie Jacobs zijn conclusie trekt, en ik zal eerlijk bekennen dat ik dit werk van de auteur niet ken, is Peter Temin. Hij schreef het boek “Lessons from the Great Depression” en zou dus één en ander moeten weten over de oorzaken van de Grote Depressie.

Continue reading “Analyse: de gouden standaard, de goudwisselstandaard en de euro”

Kapitaalpassiviteit

Deze column verscheen op 23 december 2011 op MarketUpdate.nl.

Eén van de belangrijkste economische vragen wordt door deze crisis ondergesneeuwd. Dat is hoe de reële economie ervoor staat? Het financiële geweld is nu eenmaal alles overheersend. De reële economie wordt door het gevoerde monetaire beleid ondergraven: het zorgt voor een misallocatie van middelen.

Het mes snijdt aan twee kanten
Wat produceert een huis? Het is wellicht een ongebruikelijke vraag, maar als u er een antwoord op probeert te vinden dan komt vermoedelijk uit bij immateriële zaken. Bijvoorbeeld woongenot. Maar de vraag is relevant vanwege iets anders; want waar investeren wij ons kapitaal in en waarin niet?

Continue reading “Kapitaalpassiviteit”

Valse Sirenen

Deze column verscheen eerder in de Nieuws-Flash! van 1 juli 2010.

De Griekse schuldencrisis lijkt voor veel criticasters van de euro, met name vanuit de Angelsaksische hoek, als een rode lap op een stier te werken. Niet alleen is Griekenland failliet; het is vooral het bewijs van een euro die gedoemd is om te mislukken. De hele situatie met Griekenland en de Europese schuldencrisis doen mij denken aan de Griekse mythologie. Europeanen worden vanaf alle kanten gelokt door Sirenen die, erg aantrekkelijk en met een verlokkelijke zang, hun slachtoffers trachten te verleiden zodat zij met hun schip te pletter slaan tegen de rotsen.

Continue reading “Valse Sirenen”

Dr. Zijlstra’s Final Settlement: Gold as the Monetary Cosmos’ Sun

Originally posted on April 29, 2012.

Whenever I am in Amsterdam, I go to a bookstore and browse the second-hand shelves in the economics section. Recently I found two books by Dr. Jelle Zijlstra: “Dr. Jelle Zijlstra, Conversations and Writings” (1979, second edition) and “Per Slot Van Rekening” (1992, fifth edition). The latter title is a Dutch figure of speech that may be translated as “The Final Settlement.”

Jelle Zijlstra was a renowned Dutch economist and one of Holland’s finer statesmen. Early in his career in 1948, shortly after World War II, he became a professor, specializing in the velocity of money. By 1952 he was appointed minister of economic affairs, then Dutch treasurer from 1958 to 1963 and again from 1966 to 1967. During his last term as treasurer he led the Dutch Cabinet as prime minister as well until 1967, after which he became president of De Nederlandsche Bank (DNB). While president of the Dutch central bank he was appointed as the president of the Bank for International Settlements (BIS) as well, positions he held until his resignation in 1981.

Continue reading “Dr. Zijlstra’s Final Settlement: Gold as the Monetary Cosmos’ Sun”

De vijfde functie van geld en de kunst van het weglaten

Vorige week zei Ben Bernanke tegen congreslid Ron Paul dat goud geen geld is. Hij voegde daar ter argumentatie aan toe dat de Amerikaanse staatsobligaties óók geen vorm van geld betreft; die zijn net als goud “een bezitting”. In een zekere zin heeft Bernanke een punt, maar toch ook niet. Goud is namelijk wel degelijk een vorm van geld. Het is alleen wezenlijk anders dan de Federal Reserve Notes waar Ben Bernanke over gaat.

Geld of, nauwkeuriger, valuta – daar versta ik de materiële invulling van het middel dat de functies van geld vervult onder – is eigenlijk de meest briljante uitvinding ooit: het maakt arbeidsdeling mogelijk. Het stelt een samenleving in staat om van elkaars talenten en inzet gebruik te maken en dat doet men door de tussenkomst van geld. De manier waarop die samenleving samenwerkt is een ander verhaal en draait om de wijze waarop marktwerking is georganiseerd. Maar dat geld ten grondslag ligt aan al het “economische” dat is voor iedereen duidelijk. Maar wat geld nu eigenlijk is en wat het doet?

Continue reading “De vijfde functie van geld en de kunst van het weglaten”

Cruciale fase euro

Nu blijkt dat de Griekse schuldencrisis nog niet opgelost is, wordt opnieuw getwijfeld aan de houdbaarheid van de euro. Terwijl Griekenland en de grote eurolanden achter de schermen aan het onderhandelen zijn over een nieuwe bailout en centrale bankiers eensluidend stellen dat schuldherstructurering uitgesloten is, komen ook de Ieren opnieuw in opstand.

De Ieren willen veel gunstigere voorwaarden voor de bailout, die zij eigenlijk het liefst helemaal niet willen. Zij willen het liefst hun banken failliet laten gaan. En de Grieken? Griekenland is failliet en kan zich onmogelijk uit de schulden werken. De economie kromp vorig jaar, doet dat ook dit jaar en volgend jaar zal het niet anders zijn.

Pokeren?
De Grieken weten dat Europa hen niet failliet kan laten gaan en Griekenland pokert. Volgens insiders heeft Griekenland gedreigd om uit de euro te stappen, de drachme opnieuw in te voeren en de euroschulden te converteren in drachme’s omdat Griekse staatsobligaties nu eenmaal in Griekenland worden uitgegeven. En daar geldt de Griekse wet (die zij zelf kunnen aanpassen).
Continue reading “Cruciale fase euro”

Billy het bankbiljet: een hoogwaardig didactisch hulpmiddel of gesubsidieerde staatspropaganda?

Afgelopen week kwam ik op de website van RTL-Z een strip van De Nederlandsche Bank (N.V.) (DNB) tegen. DNB biedt op haar website aan middelbare scholieren en andere geïnteresseerden de strip “Billy het bankbiljet en de pijnlijke prijsstijging” aan. DNB zet in deze strip kort uiteen hoe inflatie wordt veroorzaakt. Deze, reeds tweede editie legt in vier pagina’s de rol van DNB (en de Europese Centrale Bank (ECB)) uit: DNB bewaakt de prijsstabiliteit en bestrijdt inflatie!

Met verbazing heb ik de strip doorgelezen. De uitleg die DNB in de strip geeft, is zwaar onvoldoende. En zelfs dat is een understatement. Wat DNB in de strip uitlegt, zijn niet de oorzaken van inflatie maar betreffen andere effecten van inflatie. U mag het volgende nooit vergeten: inflatie is een monetair fenomeen, altijd en overal.

Volgens (de strip van) DNB heeft inflatie twee oorzaken. Ten eerste kan er sprake zijn van kostenstijgingen, bijvoorbeeld in: “grondstoffen of energie”. Ten tweede kan er sprake zijn: “dat de bestedingen stijgen”. In de strip staat: “In beide gevallen stijgen de prijzen en dat noemen we inflatie. Je kunt minder kopen met je geld”. Wat volgt is niet alleen veel te kort door de bocht, het legt inflatie foutief uit.

Continue reading “Billy het bankbiljet: een hoogwaardig didactisch hulpmiddel of gesubsidieerde staatspropaganda?”

Het IMF is géén oplossing

Afgelopen vrijdag kwam een bijzonder verontrustende tabel voorbij op Zerohedge.com (klik op de link voor het bericht). De eerste van de twee tabellen geeft de noodzakelijke leningen weer voor de periode 2010-2013 van de PIIGS-landen (afkorting voor de eurolanden Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje). De tweede tabel uit het korte bericht van TD geeft de belangrijkste financiers van het IMF weer.

De volgende fase van de kredietcrisis is een feit. Griekenland klopt als eerste van de Europese landen aan bij het IMF voor noodhulp. Maar biedt het IMF wel een echte oplossing of wordt een doodlopende weg ingeslagen?

Continue reading “Het IMF is géén oplossing”

Hypotheekrenteaftrek in tien stellingen

…en tien voetnoten

  1. De hypotheekrente aftrek is een subsidie ter bevordering van eigen woningbezit.
    Alleen mensen die geen hypotheek hebben maar wel in het bezit zijn van de eigendomsakte hebben een eigen woning. Woningen gefinancierd met een hypotheek zijn in een zekere zin (en in een zekere mate), technisch bezien, huurwoningen. Hoe meer hypotheekvrije woningen des te beter!
  2. De hypotheekrente aftrek is een winstsubsidie aan het bankwezen.
    Omdat de rentelasten van een hypotheekgever (een ‘woningeigenaar’) gesubsidieerd worden kan deze een hogere schuld dragen. Omdat banken krediet – wezenlijk – uit het niets creëren en de rente als ‘gratis’ winst bijschrijven, is er sprake van een constante indirecte staatssteun aan het bankwezen. Continue reading “Hypotheekrenteaftrek in tien stellingen”

Crisis: een samenvatting in beeldspraken

Een absurdistisch begin

Je kan wel over een weiland kunstmest (lees: schuld) uitstrooien om het gras harder te laten groeien (lees: om de fundamenten van de economie te stimuleren), maar zodra koeien ziek worden van het vergiftigde gras (lees: consumenten en bedrijven kunnen hun schulden niet langer financieren), dan is het dus niet verstandiger om nog meer mest uit te strooien (lees: nog meer krediet, garanties en subsidies te verstrekken), maar juist om de stront op te ruimen. “Stront opruimen? Nee hoor, het (vergiftigde) gras smaakt de stieren veel te lekker”1. Continue reading “Crisis: een samenvatting in beeldspraken”